ARAP BAHARI

Arap Baharı –

Arap Baharı’nda büyük çaplı olayların yaşandığı ülkeler:

Ø  Mısır

Ø  Libya

Ø  Suriye

Ø  Tunus

Ø  Bahreyn

Ø  Yemen

Arap Baharı’nda küçük çaplı olayların yaşandığı ülkeler:

Ø  Fas

Ø  Cezayir

Ø  Kuveyt

Ø  Suudi Arabistan

Ø  Irak

Ø  Umman

Ø  Sudan

Ø  Lübnan

Arap Baharı Tunus’taki etkisi:

Ø  Devlet başkanı Zeynel Abidin Bin Ali ve Başbakan Muhammed Gannuşi ülkeyi terk etmişlerdir.

Ø  Teşkilat içindeki iktidar yanlısı polisler dağıtılmıştır.

Ø  Siyasi suçlular serbest bırakılmıştır.

Ø  200 den fazla insan ölmüştür.

                                              34

  

Arap Baharı Umman’daki etkisi:

Ø  Sultan Kabus bin Seyd tarafından halka bir takım ekonomik kolaylıklar verilmiştir.

Ø  Bazı devlet kurumu başkanları görevlerinden alınmıştır.

Ø  Umman Millet Meclisi’ne yasama yetkisi verilmiştir.

Yemen’deki etkisi:

Ø  İktidar partisinden bazı milletvekilleri istifa etmiştir.

Ø  Devlet başkanı Salih dokunulmazlık verilmesi şartıyla görevini terk etmiştir.

Ø  2000 den fazla insan öldü.

Suudi Arabistan’daki etkisi:

Ø  Kral Abdullah tarafından halka ekonomik kolaylıklar verilmiştir.

Mısır’daki etkisi:

Ø  Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek ve Başbakan Ahmet Şefik istifa ederek görevlerini terk etmişlerdir. Mısır Silahlı Kuvvetleri ülke yönetimini ele almıştır.

Ø  Parlamento dağıtılmıştır.

Ø  Devlet Güvenlik Soruşturma Servisi kapatılmıştır.

Ø  Cumhurbaşkanı ve iktidar partisinin bazı üyeleri hapsedilmiştir.

Ø  800 den fazla insan öldü.

Suriye’deki etkisi:

Ø  Siyasi suçlular serbest bırakılmıştır.

Ø  Bölgesel valiler kovuldu.

Ø  İsyan bölgelerine askeri müdahaleler yapıldı.

Ø  Parlamentodan bazı vekiller istifa etti.

Ø  Hükümetten istifalar oldu.

BBC’nin Ekim 2015 tarihli haberine göre:

Ø  190.000 den fazla insan öldü.

Ø  İç savaştan bu yana Suriye’yi terk eden mültecilerin sayısı 4 milyonu aşmış durumdadır.

Ø  Göç eden Suriyeli mültecilerin 2 milyonu Türkiye’de bulunuyor.

Ø  Suriye’de en az 3 milyon kişi daha ülkeden kaçmanın yollarını arıyor.

Fas’taki etkileri:

Ø  Kral Muhammed tarafından halkın yararına bazı ekonomik kolaylaştırmalar yapıldı.

Ø  Politik suçlular serbest bırakıldı.

Ø  Bazı başkanlar görevlerinden uzaklaştırıldı.

                                           35 

Libya’daki etkileri:

Ø  Kral Muammer Kaddafi halkı tarafından öldürüldü.

Ø  Muhalifler ülke yönetimini ele geçirdi.

Ø  NATO askerleri Libya üzerine operasyonlar düzenledi.

Ø  25.000 den fazla insan öldü.

Arap Baharı  Türkiye’nin Suriye Politikaları:

Ø  Hükümetin Esed Rejimi ile yakın ilişkiler kurmasını gündeme getirerek bir tutarsızlık imasında bulunmak yerinde değildir.

Ø  Zira Türkiye’nin Suriye ile yakınlaştığı dönemde ne gösteriler vardır ne de bu gösterilere şiddet kullanımı söz konusu olmamıştır.

Ø  Halk hareketinin başladığı ilk dönemler Türkiye Esed’in gitmesinden taraftar olmamış; halkın taleplerine olumlu karşılık vermesi gerekliliğini ifade etmiştir. Bu dönemde Türk dış politikası ABD ve diğer Batı Devletleri ile örtüşmüştür.

Ø  Esed rejimi beklendiği üzere duyarlı davranmamış, halkına karşı sert tedbirler almayı tercih etmiştir.

Ø  Esed rejiminin reform yapmayacağını ve sert tutumunu değiştirmeyeceğini anlayan Türkiye, o noktadan itibaren Esed rejiminin gitmesi yönünde politika takip etmiş ve bugün de aynı politikaya devam etmektedir.

Arap Baharı Türkiye’nin Tunus Politikaları:

Ø  Başlangıçta temkinli bir suskunluk içinde kalınmıştır.

Ø  Daha sonra bir kriz yönetme bürosu kurulmuş vatandaşlarımız Tunus’tan tahliye edilmiştir.

Ø  Ancak kısa bir süre sonra protestocuların bir “Türk Modeli” inden söz etmeleri Türkiye’nin

Ø  dikkatini çekmiştir.

Ø  Tunus Devlet başkanının düşüşünden sonra Tunus’un geçiş dönemi yetkilileriyle temasa geçilmiştir.

Ø  Devrimin sonlandığı dönemlerde Başbakan Erdoğan bakanlar ve iş adamlarının bulunduğu 300 kişilik bir heyetle Mısır’ın ve Libya’nın yanında Tunus Ziyareti’ni gerçekleştirmiştir.

Ø  Tunus’la: “Her  ülke karşılıklı olarak birbirlerinin diline ve kültürüne ülkelerindeki eğitimde yer verecekler.” “Ortak sosyoekonomik projelerin geliştirilmesi.” “Ülke iş adamlarının işbirliği.” Türk ve Tunus üniversiteleri arasındaki ilişiklerin geliştirilmesi.” konularında anlaşmalar imzalanmıştır.

                                               36 

Arap Baharı Türkiye’nin Mısır Politikaları:

Ø  İlk başlarda tarafsız bir şekilde durum takip eden başbakan Washington ile görüştükten sonra Mısır Cumhurbaşkanına istifa etmesi konusunda uyarıda bulunmuştur.

Ø  Hüsnü Mübarek’in düşüşünden sonra 2011 Eylül’de başbakan Mısır’a yaptığı gezisinde önemli kar elde etmiştir.

Ø  Türkiye ile Mısır arasında enerji, eğitim, kültür, spor, basın ve kamu yönetimi konularını kapsayan 13 anlaşma imzalanmıştır. Şu an Mısır’da 250 Türk firması faaliyet göstermektedir.

Ø  Erdoğan bu Mısır gezisinde “Türk Modeli” ini övmüş ve laikleşme tavsiyesinden bulunmuştur. Bu açıklamalarıyla Mısır’da bir halk kitlesi olan Müslüman Kardeşler tarafından sert bir şekilde eleştirilmiştir.

Ø  Yine de Türkiye Mısır’da olumlu bir imaja sahiptir. ABD’li bir araştırma şirketinin Mısır’da yaptığı ankette halkın %54’ünün Türk Modeli’nden yana olduğu; başka bir ankette en çok hayranlık duyulan liderin Türk başbakanı olduğu sonuçları ortaya çıkmıştır.

Arap Baharı Türkiye’nin Libya Politikaları:

Ø  Türkiye için en zor taraf seçimi Libya Arap Baharı’nda olmuştur. Çünkü Türk şirketleri özellikler inşaat sektöründe Libya lideri Kaddafi ile 15 milyar dolarlık sözleşmeler imzalamışlardı.

Ø  Halk hareketi başladığında Türkiye Kaddafi’den yana taraf seçmiş ve Batılıların Libya’ya yapacağı askeri müdahalelere karşı çıkmıştır. Türkiye’nin vetosu sayesinde NATO’da Libya konusundaki işleyiş yavaşlamıştır..

Ø  BM, Mart 2011’de Libya konusunda Paris’te yaptığı zirveye Ankara’yı davet etmemiştir. Zirveye davet edilmemesi Türkiye’de şok etkisi yaratmış ve bu tarihten itibaren tutumunu değiştirmiştir.

Ø  Taraf değiştiren Ankara asilere insanı yardım sağlasa da silah yardımına yine de yanaşmamıştır.

Ø  Üstünlüğün muhaliflere geçtiğini gören Türkiye muhaliflerin kazanması durumunda Kaddafi’yi desteklemiş olmaktan büyük zarar göreceği için tarafını net bir şekilde belirlemiş ve Kaddafi’ye iktidarı bırakması çağrısından bulunmuştur.

                                               37 

Ø  Daha sonra Türkiye’nin muhalefet ile ilişkileri hızla gelişmişir.

Ø  Devrim sonrası geçici Libya başkanı İstanbul’u ziyaret etmiştir. Erdoğan’ın katıldığı görüşmelerde Libya ordusunun Türkiye’de eğitilmesi, Türk donanmasının Libya donanmasını onarması konularında anlaşılmıştır.

Ø  Çok sayıda Türk şirketi, sanayi, petrol, gaz ve inşaat sektörlerinde yeni Libya ile ilişkiler içine girmiştir.

                                               38