İşletmenin öz sermayesinde değişme yaratmayan işlemler bilanço hesaplarında muhasebeleştirilir. Buna karşılık işletmenin öz sermayesinde artış yaratan gelirler ile azalış yaratan giderler, Gelir Tablosu Hesaplan adı verilen hesaplara kaydolunur. Gelir tablosu hesaplan içinde yer alan gelir ve gider hesaplan işletmenin ticaret, hizmet veya üretim işletmesi oluşuna ve büyüklüğüne göre çeşitlilik gösterir. Gelir ve gider yaratan olaylar ana faaliyetlere bağlı olarak doğabileceği gibi (olağan gelir ve karlar), işletmede tekran normal olmayan ve ana faaliyet dışındaki bazı işlemler sonucu (olağandışı gelir ve karlar) doğabilir. Gelir tablosundan yararlanarak işletme hakkında karar verme durumunda olanlara bu bilgilerin ayrı ayrı sunulması gerekir.
GELİRLER VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Gelir; işletmenin ana faaliyet konusuna giren mal veya hizmet satışlarından veya ana faaliyet konusu dışında kalan varlıklann satışından; faiz, kira, iştirak (temettü) vb.terinden elde edilen değerlerin brüt tutandır.
Gelir hesaplannın tümü dönem içinde alacaklı çalışır. Yani alacak taraflarına kayıt yapılır.
Tekdüzen Hesap Planında gelir gruplan: 1. Brüt Satışlar 2. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 3. Olağandışı Gelir ve Karlar Döneme ak gelirler ilgili gelir hesabına kaydedilir. Ancak gelecek döneme ait geiir sözkûnusu ise bu tutarlar dönemsellik ilkesi gereği Gelecek Yıllara ait gelirler hs'na kaydedilir. Dönem sonunda bu hesaptan çıkartılarak Gelecek Aylara Ait Gelirler Hs'na kaydedilir.
GİDERLER VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Gider, gelir sağlama amacıyla meydana gelen varlık tükenmeleridir. Giderler işletmelerin özsermayelerinde azalışa yol açar. Giderler, işletmelerin türüne (ticaret işletmesi, hizmet işletmesi yada üretim işletmesi oluşuna) ve büyüklüğüne göre çeşitlilik gösterir. Gider Hesaplannın tümü dönem içinde borç yanlı çalışır. Yani borç taraflanna kayıt yapılır. Tekdüzen Hesap Planında; faaliyet ve finansman giderlerinin, dönem içinde doğduklarında gelir tablosu hesaplan içinde yer alan 6 sayısıyla başlayan gider hesaplanna kaydedilmeyip; 7. Gruptaki maliyet hesaplanna kaydedilmesi ve dönemsonlanyla ilgili gelir tablosu hesaplanna aktarılması öngörülmüştür. Faaliyet ve finansman giderlerinin dışındaki giderler doğrudan kodu 6 sayısı ile başlayan gider hesaplanna kaydedilmektedir. Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği, dönem içinde oluşan maliyet giderlerin 7. Grupta 7/A veya 7/B seçeneklerinden biri ile izlenmesi istenmektedir. Ticaret işletmeleri aktif ve satış toplanılan ne olursa olsun 7/A veya 7/B seçeneklerinden istedikleri birini uygulayacaklardır. 7/A seçeneğinde giderler büyük defterde fonksiyon esasına göre bölümlendirilir. Bu hesaplarda toplanan giderler 6. Sınıftaki gelir tablosu gider hesaplarına aktarılmaktadır. Faaliyet giderleri, üretim ve satış maliyetlerine yüklenmeyen işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili giderleri ifade eder. 7/A seçeneğini benimseyen bir ticaret işletmesinin kullanacağı faaliyet ve finansman giderlerine ilişkin hesaplar şunlar olacaktır; 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hs.
770 Genel Yönetim Giderleri Hs.
780 Finansman Giderleri Hs. 7/B seçeneğinde maliyet giderleri büyük defterde çeşit esasına göre izlenmektedir. Bu hesaplarda biriken giderler dönem sonlarında düzenlenen gider dağıtım tabloları aracılıyla fonksiyonlarına dönüştürülür ve 6. Sınıftaki gelir tablosu gider hesaplarına aktarılır. Bu seçeneği uygulayacak işletmeler 79. Gruptaki hesaplan kullanırlar: 790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri Hs.
791 İşçi Ücret ve Giderleri Hs.
792 Memur Ücret ve Giderleri Hs.
793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Hs.
794 Çeşitli Giderler Hs.
795 Vergi Resim ve Harçlar Hs.
796 Amortisman ve Tükenme Paylan Hs.
797 Finansman Giderleri Hs.
798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hs.
GELİR TABLOSU A. Brüt Satışlar
1. YIS
2. YDS
3. Diğer Gelirler
B. Satış indirimleri (-)
1. Satıştan iadeler
2. Satış ıskontoları
3. Diğer indirimler
C. Net Satışlar
D. Satılan Malın maliyeti (hammadde maliyeti) (-)
1. Satılan mamuller maliyeti
2. Satılan ticari mallar aliyeti
3. Satılan hizmetler maliyeti
4. Diğer satışların maliyeti
BRÜT SATIŞ KÂRI / ZARARI
E. Faaliyet Giderleri (-)
1. Araştırma Geliştirme Giderleri
2. Pazarlama satış ve dağıtım giderleri
3. Genel yöneti giderleri
FAALİYET KÂRİ / ZARARI
F. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar
l .İştiraklerden temettü gelirleri
2.Bağlı ortaklıklardan teettü gelirleri
3.Faiz gelirleri
4.Komisyon gelirleri
5.Konusu kalmayan karşılıklar
6.Menkul kıymetler satış kârları
7.Kambiyo kârları
8.Reeskont faiz gelirleri
9.Diğer olağan gelir ve kârlar
G. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar (-)
l .Komisyon giderleri
2.Karşılık giderleri
3.Menkul kıymet satış zararları
4.Kambiyo zararları
5.Reeskont faiz giderleri
6.Diğer olağan gider ve zararlar
H. Finansman Giderleri (-)
l .Kısa vadeliborçlanma giderleri
2.Uzun vadeli borçlanma giderleri
A. OLAĞAN KÂR / ZARAR
İ. Olağandışı gelir ve kârlar
1. önceki dönem gelir ve karlar
2. Diğer olağandışı gelir ve kârlar
J. Olağandışı gider ve zararlar (-)
1. Çalışmayan kısım gider ve zararları
2. Öneki dönem gider ve zararları
3. Diğer olağandışı gider ve zararlar
B. DÖNEM KÂRI / ZARARI
K. Dönem kân vergi ve diğer yasal yükümlülük karşılıkları
C. DÖNEM NET KARI / ZARAR
Ünite Degerlendirme Soruları
1- İşletme 1.10.1995 yılında 5 aylığına bir işyerinin aylığı 10.000.000 liradan kiralamış ve 50.000.000 lirayı peşin ödemiştir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs.'nın alacağına 10.000.000 kaydedilir.
Kasa Hs.'nın alacağına 50.000.000 kaydedilir.
Kasa Hs.'nın alacağına 40.000.000 kaydedilir.
Genel Yönetim Giderleri Hs.'nın borcuna 30.000.000 kaydedilir.
Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs.'nın borcuna 20.000.000 kaydedilir.
2- Aşağıdakilerden hangisi fonksiyonel giderlerdendir?
Komisyon Giderleri
Genel Yönetim Giderleri
Karşılık Giderleri
Satılan Malların Maliyeti
Reeskont Faiz Giderleri
3- Özsermayede artış yaratan işlemler hangi hesapta izlenir?
Gider hesabında
Gelir hesabında
Sermaye hesabında
Bankalar hesabında
Kasa hesabında
4- İşletmenin ana faaliyet konusuna giren mal ve hizmet satışlarından veya ana faaliyet konusu dışında kalan varlıkların satışlarından faiz, kira gibi işlemlerden elde edilen değerlere ne denir?
Sermaye Hasılat
Gelir Gider
Kâr
5- İşletme 01.05.1996 tarihinde varlıkları arasında bulunan ve kiraya verilen mağazanın 12 aylık kira toplamı 360.000.000 lirayı peşin tahsil etmiştir.
Buna göre yapılacak yevmiye kaydı aşağıdakilerden hangisidir?
6- Aşağıdakilerden hangisi ana faaliyet geliridir?
Kambiyo Kârları
Reeskont Faiz Gelirleri
İştiraklerden Temettü gelirleri
Faiz Gelirleri
Satışlar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder